Een aflossingsvrije hypotheek afsluiten? Dat kan al jaren niet meer met renteaftrek, tenzij u al vóór 2013 een hypotheek had. Speciaal voor bestaande eigenwoningschulden op 31 december 2012 geldt een overgangsregeling. Maar wat als u zo’n oude hypotheek tóch in box 3 hebt geplaatst, in de hoop op een fiscaal voordeel? Daar heeft de rechter recent duidelijkheid over gegeven.
Wat is er veranderd sinds 2013?
Per 1 januari 2013 is het Nederlandse hypotheekstelsel ingrijpend gewijzigd. Nieuwe hypotheken moeten sindsdien verplicht annuïtair of lineair worden afgelost om recht te hebben op hypotheekrenteaftrek. Aflossingsvrije hypotheken komen dus in principe niet meer in aanmerking voor dit voordeel.
Voor hypotheken die al bestonden op 31 december 2012, is echter een uitzondering gemaakt: de overgangsregeling. Die stelt dat deze oude leningen hun fiscale status behouden. Dat betekent: renteaftrek in box 1 blijft mogelijk zolang de lening niet wezenlijk is gewijzigd.
Box 1 of box 3: mag je kiezen?
Een interessante casus bereikte recent de rechter. Een particulier had vóór 2013 een aflossingsvrije hypotheek afgesloten en viel daarmee onder de overgangsregeling. Enkele jaren later besloot hij de lening toch aan te merken als box 3-schuld, vermoedelijk omdat dit fiscaal voordeliger voor hem uitpakte.
De Belastingdienst ging hier niet in mee, en de rechter gaf de fiscus gelijk. De kern van de uitspraak:
“Als de lening is aangegaan vóór 2013 en bestemd is voor de eigen woning, moet deze verplicht worden aangemerkt als eigenwoningschuld in box 1. Een eigen keuze om dit anders te behandelen, bijvoorbeeld als box 3-schuld, is fiscaal niet toegestaan.”
Wat betekent dit voor u?
Het overgangsrecht is helder: als u vóór 2013 een hypotheek had op uw eigen woning en sindsdien geen wezenlijke wijzigingen hebt doorgevoerd, dan valt deze lening verplicht in box 1. Dat geldt dus ook als u daar, om wat voor reden dan ook, liever vanaf zou willen wijken.
Zelfs als u de renteaftrek niet meer gebruikt of als de lening fiscaal gunstiger uitkomt in box 3, verandert dat niets aan de wettelijke verplichting. De overgangsregeling is niet optioneel; ze is bindend.
Belang voor adviespraktijk en aangifte
Voor belastingadviseurs, notarissen en financieel planners is dit belangrijke jurisprudentie. Ook bij het opstellen van aangiften of bij estate planning met oudere hypotheken is het van belang dat de juiste boxindeling wordt gehanteerd. Bij onjuiste verwerking in box 3 kan de Belastingdienst correcties aanbrengen, met mogelijke naheffingen en boetes als gevolg.
Conclusie
Heeft u een aflossingsvrije hypotheek van vóór 2013? Dan is de kans groot dat u onder de overgangsregeling valt. In dat geval hoort de lening thuis in box 1, óók als dat minder gunstig uitpakt. Vragen over uw hypotheekstructuur of fiscale boxindeling? Bij Eijkhout & Partners denken we proactief met u mee. Neem contact met ons op voor advies over uw specifieke situatie.
